Το σύγχρονο άγχος – Κι αν το έχω και δεν το έχω καταλάβει;

Το άγχος είναι μια φυσική αντίδραση του ανθρώπινου οργανισμού όταν έρχεται αντιμέτωπος με φαινομενικές απειλές. Η αντίδραση αυτή έχει τις ρίζες της στην εξελικτική μας πορεία, βοηθώντας τους προγόνους μας να επιβιώσουν. Σήμερα, όμως, οι παράγοντες που προκαλούν άγχος είναι διαφορετικοί και επηρεάζουν κυρίως την ψυχική μας κατάσταση. Οι οικονομικές δυσκολίες, η ταχύτατη εξέλιξη της τεχνολογίας, οι αυξημένες επαγγελματικές απαιτήσεις, οι κοινωνικές πιέσεις και η περιβαλλοντική κρίση αποτελούν βασικούς παράγοντες άγχους στη σύγχρονη ζωή.

Τι είναι το άγχος;

Το άγχος είναι μια αντίδραση που ενεργοποιείται όταν ο άνθρωπος αισθάνεται ότι απειλείται. Το σώμα παράγει ορμόνες όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη, οι οποίες προετοιμάζουν τον οργανισμό για να αντιμετωπίσει την απειλή. Στη σημερινή εποχή, όμως, το άγχος δεν σχετίζεται πλέον με άμεσους φυσικούς κινδύνους αλλά με κοινωνικές και ψυχολογικές καταστάσεις, γεγονός που καθιστά την αντίδραση αυτή συχνά μη λειτουργική.

Σύγχρονες πηγές άγχους

1. Οικονομική αβεβαιότητα. Η αστάθεια στην αγορά εργασίας, η ανεργία, οι χαμηλοί μισθοί και το αυξανόμενο κόστος ζωής προκαλούν έντονο άγχος στους ανθρώπους που αγωνίζονται να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις.

2. Υπερβολική χρήση της τεχνολογία και κοινωνικών δικτύων. Η συνεχής ενασχόληση με την τεχνολογία έχει δημιουργήσει νέες μορφές άγχους., Τα smartphones και τα κοινωνικά δίκτυα δημιουργούν συγκρίσεις, πίεση για κοινωνική αποδοχή και άγχος για την εικόνα που παρουσιάζεται δημόσια.

3. Το φαινόμενο “FOMO” (Fear of Missing Out). «Πρέπει να είμαι παντού και να μην χάσω τίποτα από ότι συμβαίνει γύρω μου!» Μέσα από το συγκεκριμένο αυτό φαινόμενο αυξάνεται η πίεση και η ανησυχία ότι χάνουμε ευκαιρίες και σημαντικές εμπειρίες.

4. Εργασιακές απαιτήσεις. Στον σύγχρονο εργασιακό χώρο, οι προσδοκίες και οι απαιτήσεις είναι συχνά υπερβολικά υψηλές. Η ανάγκη για παραγωγικότητα, η πίεση να επιτυγχάνονται στόχοι και η αδυναμία ισορροπίας ανάμεσα στην επαγγελματική και προσωπική ζωή προκαλούν σημαντικά επίπεδα άγχους και εξουθένωσης.

5. Επαγγελματικό burnout. Δεν είναι μόνο τα παραπάνω στον επαγγελματικό τομέα. Οι αυξημένες απαιτήσεις στον χώρο εργασίας, τα μακρά ωράρια, η πίεση για αποδοτικότητα και η έλλειψη ισορροπίας με την προσωπική ζωή είναι σημαντικοί παράγοντες που οδηγούν σε εξουθένωση και άγχος.

6. Κοινωνικές πιέσεις και σχέσεις. Οι προσδοκίες για την επιτυχία στις προσωπικές σχέσεις και την οικογενειακή ζωή είναι πηγές άγχους, ειδικά όταν αυτές οι προσδοκίες δεν επιτυγχάνονται. Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι αισθάνονται μοναξιά και απομόνωση παρά την υπερσύνδεση μέσω των ψηφιακών μέσων, γεγονός που αυξάνει τα επίπεδα στρες.

7. Περιβαλλοντικές ανησυχίες και κλιματική αλλαγή. Η κλιματική αλλαγή και οι περιβαλλοντικές ανησυχίες προκαλούν άγχος σε πολλούς, ειδικά στους νέους. Το “οικο-άγχος” είναι μια μορφή στρες που σχετίζεται με την ανησυχία για το μέλλον του πλανήτη και την αίσθηση αδυναμίας απέναντι στις περιβαλλοντικές αλλαγές. Άλλωστε, όλοι μας έχουμε αρχίσει να βιώνουμε τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή, είτε με τις πλημμύρες, είτε με τις φωτιές.

8. Έλλειψη χρόνου και διαχείριση υποχρεώσεων. Η πολυάσχολη καθημερινότητα και η αδυναμία διαχείρισης των υποχρεώσεων, είτε στην εργασία είτε στο σπίτι, δημιουργούν στρες και ένα αίσθημα έλλειψης ελέγχου.

9. Υγεία και ασφάλεια. Οι ανησυχίες για την προσωπική υγεία, καθώς και οι φόβοι για σοβαρές ασθένειες ή η πίεση για υγιεινό τρόπο ζωής, είναι πηγές άγχους για πολλούς ανθρώπους.

10. Πολιτική αστάθεια και κοινωνικές συγκρούσεις. Οι πολιτικές αναταραχές, οι κοινωνικές συγκρούσεις, οι πόλεμοι και οι διαμάχες, καθώς και η αίσθηση αστάθειας, επηρεάζουν αρνητικά την ψυχολογική κατάσταση πολλών ανθρώπων.

Αυτές οι σύγχρονες πηγές άγχους αντικατοπτρίζουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινή ζωή και επηρεάζουν την ψυχική και σωματική μας ευεξία.

Κείμενο: Μαρίνα Μόσχα