Σχέσεις εξάρτησης: γιατί δεν μπορείς να χωρίσεις

Δεν περνάς καλά, αλλά δεν φεύγεις. Δεν μπορείς. Ο σύντροφός σου δεν σε κάνει ευτυχισμένη, αλλά ζεις με το φόβο μήπως τον χάσεις. Δεν νιώθεις να σε γεμίζει αυτή η σχέση κι όμως είναι ο “έρωτας της ζωής σου”. Είσαι σε μια διαρκή αγωνία, αλλά παραμένεις μαζί του. Τι συμβαίνει; Η ψυχοθεραπεύτρια Μαρίνα Μόσχα γράφει για τις σχέσεις εξάρτησης.

“Μπορεί να μην περνάω και τόσο καλά αλλά δεν μπορώ να φύγω…”, “Καταλαβαίνω λογικά ότι η σχέση μας δεν έχει μέλλον αλλά…”, “Χωρίσαμε αλλά δεν μπορώ να μείνω μακριά…”, “Με αγαπάς;… Πόσο με αγαπάς;”, “Σκέφτομαι κάποιες φορές, μήπως τελικά έχω εξάρτηση σε αυτήν την σχέση;”

Ερωτήσεις που προφανώς δείχνουν μία προβληματική κατάσταση. Βρίσκομαι σε μία σχέση για να περνάω καλά, επειδή το θέλω, επειδή έχουμε κοινά αλλά και αντίθετα σημεία. Όχι επειδή μπορεί να έχω εξαρτηθεί. Τότε, η σχέση χάνει την ισοτιμία της αλλά και εγώ τον …εαυτό μου!

Πράγματι, αρκετές φορές μένουμε σε μία σχέση χωρίς να μπορούμε να εξηγήσουμε το γιατί. Έχω συναισθήματα, τι είδους; Νιώθω αγάπη; Καλύπτονται οι ανάγκες μου; Μήπως φοβάμαι απλά τη μοναξιά; Μήπως έχω εξαρτηθεί από το ταίρι μου;

Σχέσεις εξάρτησης λοιπόν! Σχέσεις όπου νιώθω πως δεν μπορώ μακριά του/της. Αν συμβεί κάτι τέτοιο θα ζήσω μέσα στη δυστυχία μου, εφόσον ο άλλος είναι εκείνος που μου δίνει χαρά… και επιβεβαίωση ότι αξίζω -ασχέτως που δεν το καταλαβαίνω αυτό. Και μέσα στην εξαρτητική μου συμπεριφορά μπορεί να γίνω και αρκετά παρεμβατική, ενοχλητική ή και ζηλιάρα: “Γιατί άργησες να απαντήσεις στο τηλέφωνο; Τι θα πει θέλεις να μείνεις μόνος σου, δεν το καταλαβαίνω…” Απαιτώ να είσαι εδώ, να επιβεβαιώνεις την αγάπη σου για εμένα διαρκώς… Διαφορετικά η χαμηλή μου αυτοεκτίμηση θα με “ρίξει”, θα εισπράξω την δική σου απόρριψη και τότε…

Σχέσεις εξάρτησης… θα μπορούσαμε να τις περιγράψουμε και ως διψασμένες για αγάπη σχέσεις, καθώς αυτή είναι η κύρια ανάγκη αλλά και ο φόβος που κρύβεται πίσω τους. Διψάω για αγάπη, θέλω να αγαπηθώ όσο τίποτα άλλο και μόνο εσύ μπορείς να ικανοποιήσεις την ανάγκη μου αυτή. Και ας πονάω μέσα σε αυτήν την σχέση… και ας ματαιώνομαι… Δυστυχώς, όμως δεν μπορώ να δω πως πίσω από την εξαρτητική μου συμπεριφορά, πίσω από αυτήν την δίψα για αγάπη που ζητώ από εσένα να με ξεδιψάσεις, ίσως δεν έχω μάθει εγώ να αγαπώ τον εαυτό μου, να τον στηρίζω και να τον σέβομαι, να αντιλαμβάνομαι τις ανάγκες του και να προσπαθώ να τις ικανοποιώ… σίγουρα όχι όλες, κάποιες όμως.

Ζω μέσα από ανώριμες και εξιδανικευμένες ερωτικές καταστάσεις, χάνοντας κομμάτια μου, χάνοντας την ατομικότητά μου αλλά και τον χρόνο μου. Υποκύπτω σε συμβιβασμούς που μπορεί να μην μου ζητάς εσύ αλλά τους κάνω από μόνη μου για να μην σε χάσω, γιατί δεν μπορώ να σε χάσω! Άλλωστε, κάθε μέρα ζω με το “Δεν μπορώ χωρίς εσένα! Δεν μπορώ μακριά σου!” υποφέροντας. Και για να μην σε χάσω, σε πιέζω, σε “πνίγω”, φτάνοντας σε αυτό που ακριβώς θέλω να αποφύγω: τον χωρισμό!

Κάπως έτσι είναι οι σχέσεις εξάρτησης στην περιγραφή τους. Δεν υπάρχει υγεία. Δεν υπάρχει σεβασμός, όρια, διαφοροποίηση του ενός από τον άλλον…

Πως μπορώ να βοηθηθώ;
Δεν είναι μία απλή κατάσταση που μπορεί να λειτουργήσει με βάση τη λογική. Το εξαρτητικό άτομο χρειάζεται βοήθεια ειδικού ώστε να δει ποιες είναι οι δικές του ανάγκες, αυτές που προσπαθεί με λάθος τρόπο να καλύψει ή να “κουκουλώσει”. Να μάθει να πατάει και να στηρίζεται στα δικά του πόδια και όχι στα πόδια των άλλων που χρησιμοποιεί ως πατερίτσες. Να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του, την οριοθέτηση και το κυριότερο να μάθει να αγαπάει τον ίδιο του τον εαυτό, διαφορετικά θα νιώθει το έλλειμα, το οποίο θα προσπαθεί να “γεμίσει” ζητιανεύοντας από το εκάστοτε ταίρι του…