Μεγαλώνοντας μαχητές της ζωής

Με ρωτάτε συχνά όσοι είστε γονείς, πώς να βοηθήσετε τα παιδιά σας να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, να γίνουν μαχητές της ζωής και άνθρωποι δυνατοί, που θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στην σύγχρονη εργασιακή ζούγκλα. Ειδικός δεν είμαι σίγουρα, και όσα θα σας γράψω προέρχονται από  τη δική μου εμπειρία ως μητέρα ενηλίκων πλέον. Θα σας μιλήσω για όσα έμαθα. Γιατί μεγαλώνοντας παιδιά μαθαίνουν εκείνα από σένα και εσύ από αυτά. Και κάποια από τα όσα θα σας γράψω, τα έμαθα μέσα από τα λάθη μου στο μεγάλωμα των παιδιών. Επίσης, όλοι εμείς οι γονείς κουβαλάμε μέσα μας τα σωστά και τα λάθη των δικών μας γονιών.

Ας ξεκινήσουμε από την παραδοχή ότι τέλειος γονιός δεν υπάρχει, καθώς δεν υπάρχει τέλειος άνθρωπος. Ο γονιός μπορεί ωστόσο να δώσει τον καλύτερο εαυτό του και να συνδράμει στη διαμόρφωση ενός υγιούς και ολοκληρωμένου συναισθηματικά ανθρώπου, αναγνωρίζοντας τις δικές του αδυναμίες και διαβάζοντας τρόπους ή συμβουλευόμενος ειδικούς ψυχικής υγείας, για να εξελίξει το γονεικό του ρόλο. 

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο και αυτονόητο βήμα στην ανατροφή του παιδιού. Αποδοχή και αγάπη χωρίς όρους, όχι χωρίς όρια, καθώς η δεύτερη μπορεί να γίνει καταστροφική! Είναι πολύ εύκολο από την υπερβολική μας αγάπη να χάσουμε τα όρια. Όταν το παιδί νιώσει ότι η αγάπη του γονιού και η αποδοχή του είναι ανεξάρτητη από την επιτυχία του, τότε γίνεται πιο δυνατό, και αποκτά μια σταθερή βάση αυτοεκτίμησης.

Ένα ακόμη σημαντικό βήμα στην διάπλαση ενός δυνατού ανθρώπου είναι η προώθηση της ανεξαρτησίας. Η αγάπη για το παιδί μας είναι ένας χείμαρρος που κατακλύζει εμάς κι αυτό και συχνά η ορμή του, μας οδηγεί στην υπερπροστασία. Το έχω κάνει και ξέρω. Η φράση παγίδα της Ελληνίδας μάνας «παιδί μου, είμαι εδώ για σένα, η μανούλα θα λύσει το κάθε τι» μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη για την ανάπτυξη της αυτονομίας και την ενίσχυση της πίστης στις ικανότητες του. Επιτρέψτε στο παιδί σας να παίρνει πρωτοβουλίες και να αντιμετωπίζει μικρές προκλήσεις μόνο του.

Ο γονιός διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ψυχολογίας του παιδιού. Εμείς είμαστε τα πρώτα και σημαντικότερα πρότυπα της ζωής τους, οι υπερήρωες της καθημερινότητας τους. Μας παρατηρούν από την κούνια ακόμα. Μιμούνται τις συμπεριφορές μας. Αποκτούν τις αξίες μας και ακολουθούν τη στάση ζωής μας.  

Ένας γονιός που είναι προσηλωμένος στους στόχους του, εργατικός και υπομονετικός, μπορεί να μεταδώσει στο παιδί την αξία του πάθους, του πείσματος και της θέλησης για επιτυχία. Όταν ένα παιδί βλέπει τον γονέα του να επιδιώκει με αποφασιστικότητα τους στόχους του, να δουλεύει με πειθαρχία και να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες με θάρρος, μαθαίνει τη σημασία της συνεχούς προσπάθειας και της πίστης στον εαυτό του.

Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η επιτυχία είναι το μοναδικό μέτρο της αξίας ενός ανθρώπου. Είναι εξίσου σημαντικό για τους γονείς να ενθαρρύνουν τα παιδιά να εκτιμούν τη διαδικασία και την προσπάθεια, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Η καλλιέργεια ενός υγιούς συναισθηματικού περιβάλλοντος είναι θεμελιώδης για την ψυχική ανθεκτικότητα και αυτοπεποίθηση του παιδιού. Για παράδειγμα: « Δεν πειράζει που δεν τα πήγες καλά σε αυτό το τεστ στο σχολείο. Το πιο σημαντικό είναι ότι προσπάθησες πάρα πολύ, διάβασες και έδωσες τον καλύτερο σου εαυτό.» Ή «δεν πειράζει που έκανες λάθος. Από τα λάθη μας μαθαίνουμε και γινόμαστε καλύτεροι. Να λυπάσαι για την προσπάθεια που δεν έκανες.»

Την προσπάθεια πρέπει να επιβραβεύουμε και το αποτέλεσμα θα έρθει από μόνο του. «Σου αγόρασα το παιχνίδι που μου ζήτησες γιατί είδα πόσο προσπάθησες για να τα καταφέρεις.» Έτσι το παιδί μαθαίνει ότι τίποτα δεν αποκτιέται χωρίς προσπάθεια και κόπο και ότι η επιτυχία κατακτιέται και δεν χαρίζεται.

Βεβαίως εδώ υπάρχει και η παγίδα, της άνευ ορίων επιβράβευσης που μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Το παιδί με τον διαρκή χωρίς μέτρο θαυμασμό, γίνεται εξαρτώμενο από αυτόν και αν δεν τον έχει για το κάθε τι, ενδεχομένως να πετύχουμε τα αντίθετα αποτελέσματα, δηλαδή την έλλειψη αυτοπεποίθησης. Όλα θέλουν μέτρο. 

Τέλος είναι καλό να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να εκφράζουν τα συναισθήματα τους είτε θετικά είτε αρνητικά. Αυτό τα βοηθά να αναπτύξουν συναισθηματική νοημοσύνη και να διαχειριστούν καλύτερα τις απογοητεύσεις. Όταν μπορείς να διαχειριστείς την αποτυχία, βρίσκεις και τη δύναμη συνεχίσεις να προσπαθείς, να θέτεις νέους στόχους, να ξεκινάς από την αρχή.

Σήμερα πια υπάρχει πληθώρα πληροφόρησης στη διάθεση ενός γονιού που θέλει να εξελίξει πρώτα τον εαυτό του και στη συνέχεια να ενδυναμώσει ψυχικά το παιδί του. Μακάρι κάποια από τα όσα έγραψα να βοηθήσουν έστω και έναν από εσάς στο ιερό γονεικό του ρόλο.

Σας γλυκοφιλώ,

Τατιάνα